ييتاثير استرس بر اسپرم و به طور كلي عملكرد جنسي مردان را نمي‌توان ناديده گرفت. مطالعات علمي در 20 سال گذشته، ارتباط احتمالي بين استرس رواني و ناباروري را نشان داده است. يعني مرداني كه احساس استرس دارند، احتمالا كاهش تستوسترون، كاهش تعداد اسپرم، توليد غير طبيعي اسپرم و كاهش تحرك اسپرم را تجربه مي كنند كه همه اين عوامل مي توانند در باروري مردان تأثير زيادي داشته باشند.

ناباروري مردان يك بيماري شايع در بين زوجين است. در حدود 50 درصد موارد، ناباروري زوجين به شريك مرد نسبت داده مي شود كه عمدتا به دليل نارسايي در اسپرم زايي است. مطالعات متعددي ارتباط بين كيفيت اسپرم و وجود عوامل استرس زاي سبك زندگي مانند حوادث شغلي و… را بررسي كرده اند. به طور كلي اين مطالعات شواهدي را ارائه مي دهند كه كيفيت اسپرم توسط استرس رواني مختل مي شود. بنابراين ما در اين مقاله قصد داريم، تأثير استرس بر اسپرم و باروري مردان را مورد بحث قرار دهيم. 

منبع: تاثير استرس بر اسپرم | رابطه اضطراب و باروري مردان

تأثير استرس بر اسپرم

تأثير استرس روي هر فردي متفاوت است. درحالي كه مقداري  از آن طبيعي و قابل كنترل مي باشد، اما زماني كه اين استرس طاقت فرسا مي شود، مي تواند بر باروري و سلامت كلي افراد تأثير منفي بگذارد. استرس بر غلظت و مورفولوژي اسپرم و همچنين توانايي آن در بارور كردن تخمك تأثير مي گذارد. محققان با ارزيابي هاي ذهني و عيني دريافتند كه كيفيت مايع مني با استرس رواني نسبت معكوس دارد. به طوريكه هر چقدر استرس بالاتر برود، كيفيت اسپرم كمتر مي شود.

از آن جايي كه از بين بردن استرس يك گزينه نيست، بهترين راه حل اين است آنچه را كه مي توانيد، كنترل كنيد. خوشبختانه تكنيك هايي وجود دارد كه مي توانيد از آن ها براي كمك به كاهش  تاثير استرس بر اسپرم، استفاده كنيد. در ادامه برخي از راه هايي كه به كاهش استرس كمك مي كنند را معرفي كرده ايم:

• تنفس عميق
• پياده روي سريع
• انجام ورزش هاي هوازي به طور منظم
• مديتيشن يا مراقبه
• مشغول شدن با سرگرمي هايي كه از آن لذت مي بريد

نقش استرس بر باروري مردان

استرس بخش برجسته اي از هرجامعه اي مي باشد و ناباروري به خودي خود استرس زا است. كه به دليل فشارهاي اجتماعي، آزمايش، تشخيص، درمان، شكست و حتي هزينه هاي درمان هستند كه با آن همراه مي باشند. بنابراين با توجه به اينكه پارامترهاي اسپرم به طور بالقوه با استرس مرتبط هستند، وجود استرس مي تواند هورمون لوتئينيزه كننده و ضربان تستوسترون را كاهش دهد.

در نتيجه باعث كاهش اسپرماتوژنز و كيفيت اسپرم مي شود كه اين به نوبه خود موجب ناباروري در مردان خواهد شد. تاثير استرس با اسپرم يك رابطه دو طرف است. درواقع هم كيفيت و ميزان اسپرم از استرس تاثير مي‌پذيرد و هم بروز هرگونه مشكل در اين زمينه خود باعث استرس خواهد شد. 

📌استرس چگونه بر كيفيت اسپرم تأثير مي گذارد

بررسي ها نشان مي دهند كه استرس طولاني مدت و شديد، مانند استرس و فشار كاري براي مردان، كيفيت اسپرم را كاهش مي دهد. به طوريكه تا 47 درصد افزايش احتمال اختلال در تحرك اسپرم، در يك زمان استرس زا وجود دارد درحاليكه كه در حالت عادي اين احتمال بسيار كم و غيرممكن است.

اگرچه مكانيسم تأثير استرس بر اسپرم هنوز به طور كامل بررسي نشده است اما به گفته محققان، استرس مي تواند باعث ترشح هورمون هاي استروئيدي گلوكوكورتيكوئيدها شود. اين هورمون ها مي توانند سطح تستوسترون و همچنين توليد اسپرم را كاهش دهند.

استرس اكسيداتيو ( استرسي كه بر اثر از بين رفتن تعادل بين آنتي اكسيدان ها و راديكال هاي آزاد در بدن ايجاد مي شود و تأثير جدي بر سلامت جسم دارد) يك احتمال ديگر است كه بر كيفيت اسپرم و باروري تأثير منفي مي گذارد.

📌نقش عوامل روانشناختي بر تاثير استرس بر اسپرم

رابطه بين ناباروري و استرس رواني پيچيده است. از يك سو، زوج هايي كه با اين مشكل دست و پنجه نرم مي كنند در مقايسه با زوج هايي كه مشكلي در باروري ندارند، در معرض استرس بيشتري قرار مي گيرند. همچنين در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به اختلالات روانشناختي هستند. از طرفي علاوه بر عوارض رواني كه ممكن است به دليل ناباروري رخ دهد، مجموعه اي از عوارض جانبي ديگر نيز مي تواند توسط هورمون ها و داروهاي مورد استفاده براي درمان ناباروري ايجاد شود.

روان درماني اصلي ترين راه حل براي زوجيني است كه از هر نوع ناباروري رنج مي برند. در حالت ايده آل، مشاوره بايد قبل از شروع هرگونه مداخله پزشكي براي كمك به اين مشكل آغاز شود و بايد براي كنترل تاثير استرس بر اسپرم از متخصص اورولوژيست و روانپزشك به طور همزمان كمك گرفت.

📌ناباروري مردان، دليل ايجاد استرس

ناباروري مي تواند باعث ناراحتي رواني، استرس عاطفي و مشكلات مالي براي هر دو طرف شود. واكنش هاي معمول به ناباروري شامل: شوك عصبي، غمگين، افسردگي، نا اميدي، از دست دادن عزت نفس و اعتماد به نفس و در نهايت از دست دادن حس كنترل عمومي است. 

اگرچه ناباروري يك موضوع تهديد كننده براي زندگي نمي باشد، اما همچنان يك تجربه استرس زا براي زوجين محسوب مي شود. علاوه براين، زوج هاي نابارور اغلب احساسات وعقايد خود را پنهان مي كنند. زيرا ناباروري هنوز يك موضوع خصوصي تلقي مي شود. بنابراين ممكن است زوج هاي نابارور در معرض فشار اجتماعي نيز قرار گيرند.

ناباروري مي تواند رابطه فردي با شريك زندگي خود و همچنين دوستان و خانواده را مورد آسيب قرار دهد. بنابراين اين زوج ها با مشكلاتي از قبيل كاهش تعامل اجتماعي به خصوص با افرادي كه داراي فرزند هستند درگير شوند.

با توجه به مواردي كه در بالا ذكر شد، مي توان گفت كه ناباروري نيز به نوبه خود مي تواند منجر به استرس و فشار زياد بشود. اين باعث مي شود كه تلاش زوجين براي بارداري مجدد بي نتيجه بماند. بنابراين توصيه ما اين است كه براي پيشگيري از بروز تاثير استرس بر اسپرم، در كنار انجام روند درمان پزشكي براي ناباروري، حتما به روانشناس و يك مشاور متخصص در اين زمينه مراجعه كنيد.

روش هايي براي مقابله با ناباروري ناشي از استرس

در ادامه چند پيشنهاد براي مقابله با استرس و همچنين كاهش ميزان تاثير استرس بر اسپرم وجود دارد كه مي تواند به شما كمك كند. در اين مسير حتما از متخصص كمك گرفته و صبور باشيد. همچنين از انجام روش هاي خودسرانه و ناگهاني نيز خودداري فرماييد.

⭕روان درمانيتك

روان درماني يك راه مهم است كه بايد به زوج هايي كه به هر دليلي از ناباروري رنج مي برند توصيه شود. پرداختن به مشكلات رواني مانند افسردگي، اضطراب، استرس و پيدا كردن راه حلي براي درمان به افزايش شانس بارداري كمك مي كند. تاثير استرس بر اسپرم از آن چيزي كه تصور مي‌كنيد؛ جدي تر است. به همين دليل با انجام تمرينات روانشناختي، اضطراب خود را كنترل كنيد.

 ⭕تكنيك هاي آرامش بخش | تاثير استرس بر اسپرم

باتوجه به اينكه ناباروري و درمان آن اغلب باعث استرس قابل توجهي مي شوند، تكنيك هاي آرام سازي متعدد توسط متخصصان توصيه مي شود كه شامل: مديتيشن، تنفس عميق، يوگا و… است. براي انجام صحيح اين تمرينات از يك روانشناس و يا سكستراپيست كمك گرفته و حتي با همسر خود اين تمرينات را انجام دهيد. اين روش ها تاثير استرس بر اسپرم را به حداقل مي‌رسانند.

⭕خود مراقبتي را تمرين كنيد

اين بدان معنا است كه با خودتان خوب رفتار كنيد. به اندازه كافي بخوابيد، خوب ورزش كنيد، با ديگران وقت بگذرانيد و كاري كه به نفعتان است انجام دهيد. به عبارتي مي توان گفت “ياد بگيريد دوست خود باشيد”. بطوركلي اصلاح سبك زندگي، در تاثير استرس بر اسپرم موثر است. دوري از خودارضايي و يا تماشاي فيلم هاي پورن نيز بخشي از خودمراقبتي خواهند بود. همچنين رژيم غذايي خود را نيز تغيير دهيد.

 ⭕بر روي كار خود تمركز كنيد | تاثير استرس بر اسپرم

مشغول شدن و فعال ماندن در پروژه هاي كاري مي تواند حواس شما را پرت كند. اين كار به شما احساس موفقيت مي دهد و عزت نفسي كه كم شده بود را بر مي گرداند. در واقع بي تحركي و اضافه وزن، خود از دلايل مشكلات جنسي مردان محسوب خواهند شد. همچنين كار و فعاليت سبب كم شدن تاثير استرس بر اسپرم خواهند شد.

⭕تجديد ساختار شناسي را امتحان كنيد

تجديد ساختار، به ايجاد ديدگاه هاي جديد اشاره دارد. اين اصطلاح در واقع به ما مي گويد كه مي توانيم به روشي جديد فكر كنيم و نتيجه آن نيز مي تواند رفتارها و احساست جديد باشد. به عنوان مثال، وقتي روي افكار نااميد كننده تمركز مي كنيم، نه تنها خودمان بلكه همه اطرافيانمان را متقاعد مي كنيم كه اميدواري، ارزش وقت و انرژي صرف كردن را ندارد.

اين فرايند فكري معمولا يكي از اصلي ترين دلايل ترك درمان، توسط بيماران نابارور است. اينكار قطعا با كمك روانشناس براي كاهش تاثير استرس بر اسپرم، امكانپذير خواهد بود.

چه زماني به پزشك مراجعه كنيم | تاثير استرس بر اسپرم

نبايد اجازه دهيد كه در استرس غرق شويد و سپس به فكر حل مشكلتان بي‌افتيد. بايد سلامت روان خود را در اولويت قرار داده و اگر با استرس زياد دست و پنجه نرم مي كنيد و اين احتمال را مي دهيد كه استرس شما موجب ايجاد مشكلاتي از قبيل اختلال در كيفيت اسپرم و … مي شود، فورا به پزشك مراجعه و روند درمان را شروع كنيد. تاثير استرس بر اسپرم به عوامل زيادي بستگي دارد كه بايد آنها را شناسايي و كنترل كرد.

سخن آخر

به طور كلي، مرداني كه سطوح بالايي از استرس را تجربه مي كنند، تعداد اسپرم، كيفيت و همچنين تحرك اسپرم كمتري دارند. اگرچه استرس تأثير منفي بر اسپرم مي گذارد، اما اگر افراد تحت درمان قرار بگيرند و حمايت شوند، مي توانند از اين مشكل به خوبي عبور كنند و به راحتي داراي فرزند بشوند. از روش هاي ذكر شده براي كنترل تاثير استرس بر اسپرم استفاده كرده و در اين زمينه از يك روانشناس كمك بگيريد.

براي دريافت مشاوره در زمينه تاثير استرس بر اسپرم مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره زناشويي از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: تاثير استرس بر اسپرم | رابطه اضطراب و باروري مردان